Kompanije koje su potpisale 14 od 16 ugovora za zamenu javnog osvetljenja novim LED svetiljkama i koje su povezane sa ljudima bliskim vrhovima mađarske i srpske vlasti, dobile su još tri posla ukupno vredna preko 8 miliona evra.
Nove ugovore o javno-privatnom partnerstvu potpisale su opštine Kovačica, Stara Pazova i Svilajnac, čime se broj poslova koje su dobile iste firme povećao na 17, a ukupna vrednost na preko 33 miliona evra.
U Staroj Pazovi biće zamenjeno 8.328 svetiljki za 5,4 miliona evra, što ga čini drugim najvećim poslom posle Kruševca, gde je zamenjeno 12.545 svetiljki za 6,7 miliona evra.
Posao je dobila grupa koju čine U Light, Smart Energy Investment i Keep Light, na tenderu gde drugih ponuđača nije bilo.
Uslovi su bili da je ponuđač u poslednje tri godine zamenio duplo više svetiljki nego što projekat zahteva – 16.656 i da u istom periodu ima ukupni godišnji poslovni prihod od najmanje 800 miliona dinara.
Zoran Stipanović, stručnjak za javno-privatno partnerstvo kojeg opštine angažuju da sastavlja konkursnu dokumentaciju, među kojima su i Kruševac i Stara Pazova, rekao je ranije za BIRN da je razlog tako visokih zahteva ozbiljnost i obim projekata, kao i da je to zakonski maksimum.
Iz kabineta predsednika opštine Stara Pazova rekli su za BIRN da nisu upoznati sa političkim vezama ovih firmi, kao i da je sve urađeno po zakonu.
U opštini Kovačica konkurencija je bio ogranak mađarske firme Smart Energy Investment, koja je poslovni partner firmi „pobednica“.
Kako je pokazalo istraživanje BIRN-a, radi se o firmama Elios SRB, ENEF, Esco Elios, U Light Kft iz Budimpešte, koje su povezane sa mađarskom firmom Elios. Elios je bio u vlasništvu zeta mađarskog premijera Viktora Orbana i pod istragom Evropske kancelarije za borbu protiv korupcije (OLAF).
Sa njima poslove osvetljenja dobija i Resalta, koja je u vlasništvu slovenačke Resalte, čiji je suvlasnik bivši poslodavac premijerke Ane Brnabić. Zamenu javne rasvete rade zajedno sa firmama koje su povezane sa vladajućom Srpskom naprednom strankom.
Poslova će, međutim, tek biti, s obzirom na to da je u toku još 10 tendera za ugradnju LED svetiljki u srpskim opštinama. Osim toga, na konferenciji dnevnog lista Blic o energetskoj efikasnosti najavljeno je da će do sredine naredne 2020. godine „stare sijalice otići će u istoriju“.
Kragujevac je prihvatio inicijativu firme Resalta za povećanje energetske efikasnosti u javnim objektima i sistemu javnog osvetljenja, kako je nedavno pisao kragujevački portal Pressek, što znači da će se i on naći na „listi“.
Pomoćnik ministra za rudarstvo i energetiku Miloš Banjac najavio je formiranje Fonda za energetsku efikasnost do kraja godine, kao i sredstva Evropske unije koje će fond dobiti.
U Mađarskoj su upravo EU sredstva korišćena u projektima osvetljenja, koje je Mađarska odlučila da vrati nakon što je Evropska kancelarija za borbu protiv korupcije utvrdila niz nepravilnosti i sukob interesa na tenderima koje je dobio Elios.
U Ministarstvu rudarstva i energetike rekli su da je pomoćnik ministra Miloš Banjac, kao i ceo sektor za energetsku efikasnost na odmoru, pa nema ko da odgovori na pitanja BIRN-a.
Modernizacija javnog osvetljenja kroz model javno-privatnog partnerstva u Srbiji finansirana je iz budžeta lokalnih samouprava, kako su BIRN-u rekli čelnici opština, oni koji su odgovorili.
Na julskom računu za struju građani će imati novi trošak – taksu za unapređenje energetske efikasnosti, u minimalnim iznosima, rekao je na pomenutoj konferenciji Radovan Stanić iz EPS-a.
