Aleksandru Šapiću nezakonito ozakonjena nelegalna gradnja nakon što je postao gradonačelnik 

Krajem jula ove godine, nešto više od mesec dana nakon što je postao gradonačelnik Beograda (20. juna 2022), Aleksandar Šapić je dobio rešenje opštine Novi Beograd kojim se ozakonjuje objekat na Bežanijskoj kosi – sedmosobni stan od 340 kvadrata korisne površine (odnosno, 403 kvadrata bruto razvijene građevinske površine). 

Opština je donela ovo rešenje uprkos činjenici da objekat kojeg je ozakonila, u ovom obliku i ovim gabaritima nije postojao na satelitskom snimku Republičkog geodetskog zavoda iz 2015. godine, što je osnovni preduslov da nelegalno izgrađeni objekti uopšte uđu u proceduru za ozakonjenje, prema Zakonu o ozakonjenju objekata.

Prema zvaničnoj dokumentaciji i javno dostupnim satelitskim snimcima, investitor, odnosno vlasnik objekta Aleksandar Šapić je najpre tokom 2021. godine bez građevinske dozvole dogradio već postojeći stan na tri nivoa, tako što je od kosog krova na prvom spratu i potkrovlju napravio “kockicu”, a u nivou prizemlja je sagradio i novi, jednoetažni deo objekta, sa krovom u staklu.  

Gradska građevinska inspekcija je Šapiću u julu 2021. naložila da odmah obustavi radove i pribavi građevinsku dozvolu, međutim on to nije učinio, već je uložio žalbu Ministarstvu građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture.

U trenutku kada je ministarstvo Tomislava Momirovića poništilo rešenje gradske inspekcije i vratilo postupak na početak – u oktobru 2021. godine – satelitski snimci pokazuju da su radovi na Šapićevom spornom objektu već bili pri kraju.

Do momenta kada je gradska inspekcija ponovo izašla na teren – u avgustu 2022. godine – opština Novi Beograd, čiji je Šapić bio predsednik neprekidno tokom 10 godina, od juna 2012. do juna 2022. – ozakonila je ovaj objekat, te je građevinski inspektor zaključio da su se stekli uslovi za obustavu postupka. 

Nije to bio jedini postupak koji je obustavljen ovim ozakonjenjem – Treće osnovno tužilaštvo u Beogradu je 7. septembra 2022. rešenjem odbacilo krivičnu prijavu za krivično delo građenja bez građevinske dozvole, koju je protiv gradonačelnika Šapića podneo njegov sused, jer je zamenik javnog tužioca Jakša Stojanović našao da “u konkretnom slučaju izostaje protivpravnost kao zakonsko obeležje krivičnog dela, imajući u vidu da su građevinski radovi ozakonjeni”.

Inače, po Krivičnom zakoniku, za krivično delo građenja bez građevinske dozvole predviđena je kazna zatvorom od 3 meseca do 3 godine i novčana kazna, a ukoliko nakon rešenja o obustavi radova investitor nastavi započetu gradnju, kazna zatvora se kreće od 1 do 8 godina, takođe sa novčanom kaznom. 

Hronologija nelegalne gradnje Aleksandra Šapića

Komšija Aleksandra Šapića Ljubinko Pejović, koji sa aktuelnim gradonačelnikom deli pregradni zid i nalazi se u susednom kućnom broju iste stambene zgrade na Bežanijskoj kosi, najpre je krajem maja 2021. prijavio nelegalnu gradnju gradskoj građevinskoj inspekciji (Sekretarijat za inspekcijske poslove Grada Beograda) – u tom trenutku je gradonačelnik Beograda još uvek Zoran Radojičić, a njegov zamenik Goran Vesić. 

Potom, početkom juna 2021, komšija Pejović još dva puta upućuje podneske istom organu zato što inspekcija ne izlazi na teren, a onda, sredinom juna, preko svog advokata Vladimira Gajića, podnosi i krivičnu prijavu protiv (tadašnjeg) predsednika opštine Novi Beograd zbog nelegalne gradnje, navodeći da Šapić uvećava gabarite objekta bez građevinske dozvole. Kako je Pejović rekao BIRN-u, imao je velikih problema da uopšte dođe do advokata i veštaka koji bi hteli da se prihvate posla, pošto je nekoliko njih – pre Gajića – odustalo kada je čulo o kome je reč.

Zaista, uvidom u javno dostupne podatke iz registra Centralne evidencije objedinjene procedure (CEOP), vidi se da je Aleksandar Šapić 12. maja 2021. godine od opštine Novi Beograd dobio (samo) odobrenje za izvođenje radova na investicionom održavanju objekta na stanu na Bežanijskoj kosi, (tada) korisne površine 148,58 kvadrata, odnosno 199,52 kvadrata bruto razvijene građevinske površine (BRGP). Nakon ozakonjenja, Šapićev stan ima 340 kvadrata korisne površine, tj. 403 kvadrata BRGP.

Iz istog registra se vidi da Šapić 27. maja 2021. prijavljuje te radove na investicionom održavanju – istog dana kada se njegov komšija Pejović prvi put obratio građevinskoj inspekciji, a dva dana pre nego što će se tadašnja politička organizacija aktuelnog gradonačelnika Beograda – Srpski patriotski savez (SPAS) – “utopiti” u SNS, a Šapić postati potpredsednik Glavnog odbora SNS-a.

Međutim, u registru CEOP vidi se i da Šapić nije ni tražio, pa time nije ni mogao da dobije građevinsku dozvolu, a prema satelitskim snimcima vidi se da je već krajem juna 2021. gradnja “debelo” izašla iz prethodnih gabarita zgrade, za šta je, po zakonu, investitoru neophodno da ima lokacijske uslove i građevinsku dozvolu. Ujedno, ovi radovi se ne vide na RGZ snimku iz 2015. godine, što potvrđuje da je objekat počeo da se zida nakon zakonom propisanog roka kao osnovnog preduslova za ozakonjenje.

Jedino što je Šapić tražio “preko” investicionog održavanja jeste zahtev za rekonstrukciju krova, ali je opština Novi Beograd taj zahtev dva puta odbila – najpre 1. septembra, pa potom i 13. septembra 2021, jer je u oba slučaja utvrđeno “da vrsta i obim predviđenih radova u zahtevu nije usaglašena sa vrstom i obimom radova u priloženoj dokumentaciji”. 

Iz dokumentacije se vidi da je 28. juna 2021. na teren izašla gradska građevinska inspekcija i našla da je investitor odstupio od izdatog rešenja o investicionom održavanju. Inspektor je zapisao da je investitor “u nivou prvog sprata i potkrovlja iznad postojećeg prizemlja izvršio nadogradnju objekta ka prolaznom putu (…) u osnovi dimenzija 4m x 2m”, da je na etaži potkrovlja “postojeći nadzidak visine 1,20m povećan za 1,50m”, te da je “postojeće sleme krova podignuto za 1m”. 

Zbog ovoga, građevinski inspektor je 9. jula 2021. doneo rešenje kojim se nalaže da Šapić odmah obustavi izvođenje radova i pribavi građevinsku dozvolu u roku od 30 dana. Međutim, uprkos tome, Šapić nastavlja da gradi i privodi objekat kraju izgradnje, što se vidi po javno dostupnim satelitskim snimcima.

Nelegalna gradnja u teoriji i praksi

U intervjuu za NIN od 25. avgusta ove godine, Šapić je rekao da postoje slučajevi da su “poslednjih godina nicali čitavi blokovi bez ikakvog urbanističkog obzira i papira, pa se pribegavalo retroaktivnoj legalizaciji”, kao i da će ovih dana “početi da uklanjamo neke od tih objekata i time ćemo poslati jasnu poruku da to više nećemo tolerisati“. 

Slično je ponovio i u septembru na RTS-u, kada je rekao da on “neće da ide da ruši ljudima tek tako kuće u kojima žive”, ali da će da učini sve da uvede red i mir u ovom gradu, “da više niko ne pomisli da će zidati čitave blokove naselja bez ijednog papira, da će to da pegla retroaktivno, taj film ovde gledati neće“.

Opština je donela ovo rešenje uprkos činjenici da objekat kojeg je ozakonila, u ovom obliku i ovim gabaritima nije postojao na satelitskom snimku Republičkog geodetskog zavoda iz 2015. godine, što je osnovni preduslov da nelegalno izgrađeni objekti uopšte uđu u proceduru za ozakonjenje, prema Zakonu o ozakonjenju objekata.

Šapić je najpre u razgovoru za BIRN u vezi sa svojim stanom na Novom Beogradu, u naselju Bežanijska kosa, rekao da je on samo menjao fasadu i sređivao krov koji je bio dotrajao i prokišnjavao, te da je povezao svoj i očev stan (koji se nalazi u istoj zgradi, pored njegovog) u jedinstven objekat, ali da nije izlazio iz gabarita koji su postojali od prethodnih vlasnika.

Kako je tada rekao, on nije izašao iz postojećih gabarita, jer inače ne bi mogao da ozakoni objekat, pa je poslao novinaru BIRN-a rešenje o ozakonjenju koje je donela opština Novi Beograd, u kome piše da je Republički geodetski zavod opštini pružio obaveštenje da je objekat “vidljiv na satelitskom snimku”. Rešenje je potpisala Tatjana Đukić, šef službe za ozakonjenje objekata opštine Novi Beograd.

I zbilja, Šapić je ovde u pravu da opština ne bi mogla da ozakoni objekat ukoliko bi se razlikovao po gabaritima od onog sa satelitskog snimka iz 2015. godine, ali istovremeno – i očigledno – nije u pravu, s obzirom da se upravo to i dogodilo: opština je ozakonila objekat koji je nelegalno dograđen nakon 2015. godine.

Ipak, nekoliko dana kasnije, tokom drugog razgovora gradonačelnika sa novinarom BIRN-a, nakon konstatacije novinara da stan Šapićevog oca od 149 kvadrata i dalje postoji u katastru kao poseban deo stambene zgrade, odnosno, da predmet ozakonjenja nije bilo to “spajanje” dva stana, te da se sa satelitskih snimaka jasno vidi da su gabariti povećani u odnosu na 2020. godinu, a da se to navodi i u inspekcijskom nadzoru, gradonačelnik je rekao da on jeste “ispravio krov”, ali da nije tačno da je podigao novi sprat i da su “to ti gabariti”, izuzev što je ispravio krov.

Gradonačelnik je ujedno i rekao da on nije upućivao novi zahtev za ozakonjenje, odnosno, da je objekat ozakonjen na osnovu zahteva za legalizaciju starih vlasnika, iz 2010. godine, a da je on po tržišnoj ceni otkupio zemljište, jer bez toga nije mogao da sprovede ozakonjenje.  

S obzirom na to da je prvobitni objekat izgrađen bez dozvole devedesetih godina, za njega je 2010. podnet zahtev za legalizaciju i on jeste bio u procesu ozakonjenja. Međutim, da bi se objekat ozakonio, potrebno je, između ostalog, da postoji i izveštaj o zatečenom stanju, i u njemu i podaci o vremenu izgradnje, bruto razvijenoj građevinskoj površini, grafički prikaz svih etaža i krova, kao i najmanje četiri fotografije fasade objekta. 

Po zakonu, ukoliko firma koja je radila ovaj izveštaj o zatečenom stanju objekta unese netačne podatke, tj. ne prikaže stvarno stanje i stepen završenosti objekta, nadležni organi pokreću postupak za oduzimanje licence za odgovorno lice. 

Sve nepravilnosti u postupku ozakonjenja

BIRN je pitao opštinu Novi Beograd na osnovu čega je ozakonila ovaj objekat, kada sadašnji, ozakonjeni gabariti nisu postojali 2015. godine. Iz opštine Novi Beograd su stigli odgovori da je 2010. podnet zahtev za legalizaciju objekta – ali iz odgovora se vidi da zahtev nije podnet za parcelu na kojoj je izgrađena zgrada u kojoj je Šapićev stan, već za deo parcele koja obuhvata prostor oko ove i drugih zgrada u komšiluku.

Dalje se u odgovorima navodi da, “kako je pravni promet nezakonito izgrađenih objekata onemogućen, ova Služba je na zahtev zainteresovane stranke, pribavila dokaz da je dograđeni objekat vidljiv na satelitskom snimku RS iz 2015. godine”, da je formirana nova katastarska parcela ispod dograđenog objekta, da je stranka otkupila zemljište i da je doneto Rešenje o ozakonjenju.

Opština Novi Beograd, međutim, nije odgovorila kako je to dograđeni objekat vidljiv na satelitskom snimku iz 2015, kada je on dograđen 2021. godine, niti kako su ozakonjeni trenutni gabariti objekta, koji nisu postojali na snimku iz 2015. 

Takođe, ostalo je nejasno zašto je opština ozakonjivala Šapićev objekat, kada je Statutom Grada Beograda iz 2019. godine određeno da gradske opštine mogu ozakonjivati objekte do 400 kvadratnih metara bruto razvijene građevinske površine (BRGP), a Šapićev objekat zvanično ima 403 kvadrata BRPG.

BIRN je zahtevom od 29. septembra tražio uvid u dokumentaciju obaveznu za ozakonjenje objekata, na osnovu koje je opština Novi Beograd donela rešenje o ozakonjenju – poput elaborata izvedenih radova, izveštaja o zatečenom stanju, dokaza o pravu svojine, satelitskog snimka – ali do trenutka objavljivanja ovog teksta, taj zahtev nije ispunjen.

Informaciju o tome da je Šapić ozakonio svoj objekat prva je objavila “Marka žvaka” 6. oktobra, tj. Dušan Čavić i Dušan Šaponja u svojoj emisiji na YouTube kanalu, koja je kasnije emitovana na TV Insajder.

Ministarstvo građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture nije dostavilo BIRN-u kopiju rešenja kojim se poništava rešenje građevinskog inspektora.

Advokat Šapićevog komšije podneo je 21. septembra 2022. Višem javnom tužilaštvu prigovor protiv rešenja Trećeg osnovnog tužilaštva, kojim je odbačena krivična prijava protiv gradonačelnika Beograda. U ovom prigovoru navodi se da tužilac Trećeg osnovnog tužilaštva nije uopšte saslušao ni oštećenog Ljubinka Pejovića, ni prijavljenog Aleksandra Šapića, niti izvođača nelegalnih radova, te da je “posebno problematično ako je istinita činjenična tvrdnja tužilaštva” da je Šapić pribavio rešenje o ozakonjenju izgrađenog dela objekta, “ako se ima u vidu da nadležni organ Grada Beograda nije mogao da izda ovakvo rešenje”. Advokat Gajić ujedno navodi da bi krivična istraga morala da se proširi i na službena lica nadležnog organa Gradske uprave, kao i građevinske inspekcije. 

U prethodnim tekstovima BIRN je takođe pisao o nezakonitim ozakonjenjima i vlasnicima ozakonjenih zgrada – u tekstovima o jedinom osuđenom akteru noćnog rušenja u Savamali, o imovini i poslovima braće Stajić, kao i o stanovima Milenijum tima, načelnika beogradske policije Veselina Milića i njegove porodice u ozakonjenim zgradama.

BIRN će se u narednim nedeljama detaljno baviti slučajevima nezakonitih ozakonjenja nelegalno izgrađenih objekata na teritoriji Grada Beograda.